Փառատոնների մասին

Ուրեմն․

Փառատոնները գնալով ավելի ու ավելի շատ են դառնում Հայաստանում, ու մասնավորապես կինոփառատոնները։

Մարդիկ, ամեն դեպքում, դեռ մի քիչ հեգնանքով են վերաբերվում էդ փառատոններին ու դրանց բերվող ֆիլմերին։ Ուզում եմ նախ նշել, որ Հայաստան, առհասարակ քիչ են բերվում լավ ֆիլմեր, ու կարծում եմ, որ դրանց մեծ մասը բերվում են հենց փառատոնների շրջանակներում։ Նենց չի, որ Մոսկվա կինոթատրոնում սովորական ցուցադրությունների ժամանակ ավելի շատ  են լավ ֆիլմեր  բերում։

Եթե ինչ֊որ ոչ վատ ֆիլմ է մտել Հայաստան, ոչ փառատոնի շրջանակներում, ապա դա նշանակում է, որ այդ ֆիլմը Հայաստանում այնքան կդիտվի, որ մի  վեց֊յոթ ամիս կարելի է չհանել ցուցադրությունից։

Իսկ փառատոնային ֆիլմերը լրիվ այլ պատմություն են։ Հա, մարդիկ հաճախ, որ գալիս են տենց ֆիլմի, լրիվ այլ բան են սպասում։ Ավելի աշխույժ, արագ ֆիլմեր են սպասում, որոնք ավելի քիչ են բնորոշ փառատոններին բերվող ֆիլմերին։

Տենց տպավորություն, որ ֆիլմերը պետք է շատ թանկ լինեն, կամ ինչ֊որ արագ, աշխույժ, աղմկոտ, շատ ձայնային էֆեկտներով, ինչ֊որ հատուկ տեսարաններով մտցրել է Օսկարը, որը, իմ կարծիքով, վաղուց արդեն արժեզրկված մրցանակաբաշխություն է։

Իսկ փառատոններին բերվող ֆիլմերում քիչ կարելի է հանդիպել վերը նշված հատկանիշների գոնե մի մասը։ Ու դա նորմալ է։ Ու չի նշանակում, որ այդ տիպի ֆիլմերը զիջում են, այլ նաեւ ինչ֊որ դեպքերում շատ ավելի լավն են քան օսկարակիր բազմաթիվ ֆիլմեր։

Ես առաջ, երբ նայում էի Ալեքսանդր Գորդոնի «Փակ ցուցադրություն» հաղորդումը, միշտ զարմանում էի, թե ոնց կարող են այդպիսի ֆիլմեր ինչ֊որ մրցանակներ շահել։ Որովհետեւ դրանք հենց իմ նկարագրած փառատոնային ֆիլմերի նման, դանդաղ ընթացքով, ոչ այդքան արտահայտված գործողություններով, շատ հաճախ փոքր բյուջեով ֆիլմեր էին։

Հիմա, ես սիրում եմ տենց ֆիլմեր նայել, ու իրենց նայելու համար, պիտի մի քիչ «սովորել», սովորել նայել։ Որովհետեւ մենք սովոր ենք տեսնել այն ինչ մեզ ցույց են տալիս, իսկ մեզ ցույց տրված ֆիլմերը շատ հեռու են լավը լինելուց։

Ու այո, փառատոններին կարելի է նայել ֆիլմեր, որոնք շատ լավն են, բայց հայտնի չեն, ու լայն շրջանակներում չեն էլ դիտվի, մարդիկ կհոգնեն կհեռանան, ինչպես մեզ մոտ էր վերջերս։

 

Ֆիլմերն ու 1920֊ականներին ապրելը

Ուրեմն․

Երբ նայում էի «Կեսգիշերը Փարիզում» ֆիլմը, լիքը հակասական զգացողություններ ունեի, ու ուզում էի գրել իր մասին, բայց տենց լրիվ չէի հասկացել ինչ էի ուզում ասել, մինչեւ

չտեսա «Հրակառքերը» ֆիլմը բրիտանական ֆիլմերի փառատոնին։

Ինձ շատ հաճելի էր նայել «Կեսգիշերը Փարիզում» ֆիլմը, ու այն, nր նա հետ է գնում 1920֊ականներ ու  հանդիպում է Հեմինգուեյի, Սքոթ Ֆիցջերալդի, ու էլի շատ հայտնի մարդկանց հետ։ Հիմա չեմ ուզում խորանալ, ֆիլմի մանրամասների մեջ, բայց ուզում եմ նշել, որ Վուդի Ալենը, ֆիլմում այդ հին ժամանակների հանդեպ, ամեն դեպքում, հաճելի տպավորություն էր ստեղծել, ու ես մեկ է, անկախ ամեն ինչից, կուզեի գնալ էդ ժամանակներ։
 Բայց հետո, երբ ես նայում էի «Հրակառքերը», 1924֊ի օլիմպիական խաղերով, ես հասկացա, թե ինչքան չէի ուզի լինել այն ժամանակներում։ Ինչքան ճնշող միջավայր էր։ Ինչքան ահավոր վիճակում էին այն ժամանակ կանայք։ Ինչ սարսափելի է որ նրանք  այդքան քիչ հնարավորություններ էին, այդքան սահմանափակ էին ու անտեղյակ։ Ու այնպես չի, որ տղամարդիկ էլ շատ զարգացած էին։ Առհասարակ ամեն ինչն էր ճնշող, նույնիսկ Ֆրանսիայի հյուրանոցը, որտեղ մնում էին մարզիկները։

Իսկ Ալենի ֆիլմում, ցուցադրված է, որ մթնոլորտը լրիվ ազատ էր, կանայք ազատ էին, ինչպես տղամարդիկ, ու լրիվ ցույց էր տված բոհեմի կյանքը, որը ահավոր գրավիչ է թվում։

Ու էդ սահմանափակությունը չես զգում, էն ճնշող ամեն ինչը չի զգացվում, այլ մի տեսակ կախարդական է թվում ամեն ինչ։ տենց շփում ունենալը մարդկանց հետ։ Մի տեսակ, ամեն ինչ, ոնց որ կեղծ լինի։ Ու նաեւ զգացմունքները պատշտոնական, զարմանալի պաշտոնական։

Կարծում եմ, որ «Հրակառքեր»֊ում ներկայացվածը ավելի մոտ է իրականության։ Այո, տարբերություն կա, որ նա Բրիտանիա է, իսկ նա Փարիզ, ու բրիտանացիները ավելի պահպանողական են, բայց ես կարծում եմ, որ մեկ է, ես չէի ուզի այդ ժամանակներում ապրել։ Ու «Կեսգիշերը Փարիզում»֊ում ես դեռ չէի զգում, թե իրենք ինչքան քիչ

տեխնոլոգիաներ ունեն, ու շփման ինչքան քիչ հնարավորություն, որովհետեւ Ալենը թույլ չի տվել, որ դա զգանք, որովհետեւ անկապ տղան, նույնիսկ այլ դարաշրջանից միանգամից եկել է ու ընկել է տենց լավ շրջապատ։

Ընդհանուր, ամբողջ ֆիլմի ժամանակ, նկատի ունեմ «Հրակառքերը» ֆիլմը, ես ահավոր ճնշված էի,  ու վախեցած, որ կարող է այն ժամանակ ծնվեի, ու չգիտակցեի, ինչ ահավոր ժամանակում եմ ես ծնվել ու գոհ լինեի կյանքից։